*Peter van der Werff*
Waar komt de ophef over het World Economic Forum vandaan? En waardoor gaat die ophef grotendeels voorbij aan andere clubs met evenveel of meer macht?
Andere machtsconcentraties
Zeker, het World Economic Forum (WEF) heeft, naast andere doeleinden, een wereldwijde overheersing voor ogen. Maar het bestaat al sinds 1971 en komt pas recentelijk in de aandacht van alternatieve kringen.
En er zijn ook andere machtige clubs die onze aandacht verdienen. Denk aan de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in Bazel, en het Internationale Monetaire Fonds (IMF) en de Republikeinse Partij (RP), beide met hun hoofdkantoor in Washington DC.
De Bilderbergconferenties (BCs), de Trilaterale Commissie (TLC) en Council on Foreign Relations (CFR) hebben eveneens veel macht in de wereld en krijgen bovendien kritiek om het geheime karakter van hun bijeenkomsten.
Multinationals
Maar interessanter nog is te kijken naar operaties van de grote multinationals in Noord-Amerika, Europa en Azië. Zij sturen aan op groeiende concentratie van wereldmacht. Zonder hen hebben WEF, BIS, IMF, RP, BCs, TLC en CFR niet veel in te brengen.
Intussen blijven deze organisaties uit zicht zolang we ons fixeren op het WEF.
Onthullingen sinds jaren 1940
Ontmaskering van het streven naar wereldmacht vinden we sinds de jaren 1940 in de politiek-economische vakliteratuur, van Robert Merton en Upton Sinclair tot Noam Chomsky, Noreena Hertz en Naomi Klein.
Een blad als New Left Review begon in de jaren 1960 met de publicatie van politiek-economische onthullingen en analyses. De kranten New York Times en Washington Post werken met kritische onderzoeksjournalisten.
Spectaculair was het Watergateschandaal begin jaren 1970, waarin journalisten van de Post onthullingen deden over afluisterpraktijken en leugens door President Richard Nixon. En wie herinnert zich niet Julian Assange en Edward Snowden met hun openbaarmakingen van wanpraktijken vanaf het jaar 2006.
Het ontdekken van de grote wereld door onervaren mensen neemt niet weg dat er zonder hen een lange traditie van complotontmaskering is opgebouwd. https://www.taylorfrancis.com/chapters/mono/10.4324/9781315514291-5/six-decades-investigative-journalism-andrea-carson
Industrieel-militair complex
De critici zien een oorspronkelijke broedplaats van mondiale wanpraktijken in het Amerikaanse “industrieel-militair complex”, een machtsverstrengeling van grote civiele bedrijven, oorlogsindustrie, geheime diensten en andere overheidsinstellingen. De tentakels strekken zich uit over de wereld en kenmerken zich door consumentenmisleiding, kwaadaardig lobbyen, omkopen, personele uitwisselingen met overheden, militaire misinformatie, aansturen op oorlogen, economisch kolonialisme en streven naar wereldmacht.
Mensen doen iets
Maar voor we ons overgeven aan onbewezen complottheorieen, of feit en fictie verwarren door onderzoek naar machtsvorming te bekijken een sciencefictionfilm, laten we eerst een nuchtere blik werpen op wat bekend is. Er zijn, zoals gezegd, talloze rapportages en analyses openbaar beschikbaar die ons uitleggen hoe acties richting wereldwijde monopolievorming in zijn werk gaan.
Die acties lijken te worden uitgevoerd door organisaties en landen. Maar organisaties en landen op zich doen niets. Mensen doen iets. Het gaat om de individuele leden van het WEF en soortgelijke clubs, mensen met veel macht. Daarom zijn ze lid van die clubs. We kunnen ons dus beter op die mensen zelf richten.
Alleen, hoe aanlokkelijk soms, het is misleidend vooral te kijken naar bekende families als van Rothschild, Rockefeller en Gates. Er is een veel groter aantal spelers met enorme rijkdom en macht, tegenwoordig verspreid over de wereld en maatschappelijke sectoren.
Ongeleide processen
Nog beter is je niet blind te staren op clubs en mensen, maar te beseffen dat monopolievorming een ongestuurd sociaal proces is. Dit proces in de richting van wereldwijde machtsvorming door grote bedrijven is twee eeuwen geleden al voorspeld door Karl Marx en Friedrich Engels.
Het gaat niet om een vooropgezet plan waar nietsvermoedende “systeemslaven” de dupe van zijn, zoals alternatieve kringen wel veronderstellen. Ook de aanvoerders van de monopolievorming, al of niet in Zwitserland vergaderend, zijn systeemslaven, om de term nog even vast te houden. Zij voegen zich, met wat ze aangeleerd hebben gekregen, naar de omstandigheden die zich voordoen.
Iedereen is “systeemslaaf”
En zelfs mensen die dat doorzien zijn systeemslaven. Laten we onszelf niets wijsmaken en menen dat we autonoom in de wereld rondkijken. We zijn allemaal product van de sociale geschiedenis.
Voor sociale wetenschappers is het een opgave uitleg te geven over de kracht van sociale systemen en processen, die veel meer zijn dan alleen de som van individuele acties of bedoelingen. En de uitdaging is niet minder groot voor psychologen als zij de kracht van onbewuste sturing willen verduidelijken.
Kortom, wie gelooft in vrije wil, zou zich eerst moeten verdiepen in de ongrijpbare kracht van sociale systemen en processen, en van onbewuste sturing in mensen.
Tering en nering
Maar goed, waar komt nu ineens de huidige ophef over het WEF vandaan? Een van de verklaringen is dat leiders van het WEF openlijk hun plannen ontvouwen en zichzelf daarmee tot schietschijf maken. Wat de politiek-economische literatuur al decennia lang waarneemt, komt nu vanuit het WEF zelf in het nieuws.
En het WEF doet nog iets nieuws. Het ontvouwt plannen voor een groener milieu en een betere samenleving. Daarin staat het WEF niet alleen. Er komt op veel plaatsen in het bedrijfsleven een proces op gang van meer openheid en goede indruk willen maken.
Het wakkere bedrijfsleven zet de tering naar de nering: “In deze tijd kunnen we minder geheim houden dan vroeger. Maar als we ook goede doelen nastreven en daar veel publiciteit aan geven, kunnen we hopelijk onze echte doelen wat uit zicht houden.”
Dat is het beleid van window dressing. Zet je mooiste dingen in de etalage en verberg je lelijke dingen achter het gordijn.
Brood en spelen in nieuwe jas
Het heeft iets weg van Romeinse keizers die de burgers brood en spelen gaven om ze tevreden te houden zonder eigenlijke macht uit handen te geven. Het werkte probaat, maar laten we, voor het nodige evenwicht, ook beseffen dat brood een uitkomst was voor half-verhongerde burgers en spelen voor welkome afleiding in een oersaai bestaan zorgden.
Evenzo, kunnen we blij zijn met initiatieven voor een duurzamer milieu en rechtvaardiger samenleving die het bedrijfsleven ontplooit. Het een sluit het ander niet uit.
Impact investment
Hetzelfde doet zich voor in de nieuwe trend van impact investment. Als je investeert in een onderneming, doe het niet alleen voor de geldelijk gewin, maar laat het ook ten goede komen aan mens en milieu.
Maar deze stroming van impact investment, op zich niet slecht, is ook als window dressing te beschouwen: “Verricht iets goeds zodat de mensen het minder in de gaten krijgen dat je rijk wilt worden. Besteed meer geld aan mens en milieu, verhoog tegelijk de prijzen om je goede doelen te financieren, en verhoog al doende de prijzen zelfs iets meer dan nodig is.” De consument betaalt. Een sigaar uit eigen doos. Maar het is ook een sigaar die bijdraagt aan betere werelden.
Niet goeroes en rinpoches maar wetenschappers en journalisten
Het WEF gaat expliciet mee met deze trend. De aangesloten ondernemers voegen zich naar culturele veranderingen in de wereld. De politici, intellectuelen en journalisten die ook bij de vergaderingen in Davos zijn uitgenodigd, doen mee in deze trends van monopolievorming en impact investment.
Deze doelen zijn in alle openheid bekend gemaakt. Ze zijn ook, zoals gezegd, op internet beschikbaar.
Het gaat dus niet om onthullingen door mensen in de alternatieve gezondheidszorg, al of niet geïnspireerd door goeroes en rinpoches. Ze komen van onderzoeksjournalisten, werkend voor de reguliere media, en politiek-economische wetenschappers, werkend aan reguliere universiteiten.
Lichamelijk contact met virussen en vaccins
Waar komt dan, per slot, de ophef over het WEF in de wellness-sector wel van vandaan? Het is niet dat benodigde vrije tijd en hogere opleidingen om kennis te vergaren ineens omhoog geschoten zijn.
De emotie lijkt eerder te komen door de directheid van lichamelijk contact met virussen en vaccins dat zich onverwacht aandient. Bij mensen die zich tot vooral naar binnen gericht waren en weinig notitie namen van zaken als economie en politiek, komt de buitenwereld ineens hard binnen denderen.
Ferrari op het circuit
Zij kijken uit het raam en schrikken zich een ongeluk van wat er in de wijde wereld allemaal gebeurt. Onervarendheid en emotie vernauwen de blik en vinden een uitweg door van het WEF een grote zondebok te maken. Terwijl evenwichtig omgaan met politiek en economie op macroniveau een grondige training vraagt, formuleren zij stellige overtuigingen over het Forum en sturen die aan elkaar door.
Zij gingen, bij wijze van spreken, voorheen op de fiets, maar nemen nu, zonder race-ervaring, het stuur van een Ferrari in handen. Hoe voorkom je dan met hoge snelheid uit de bocht te vliegen?
Lachen in vuist
Mensen in de andere machtsclusters lachen in hun vuist bij alle aandacht voor het WEF. Het houdt henzelf buiten schot. Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat zij daarvoor opzettelijk de kritiek op het WEF aanzwengelen. En weet je, het gaat voor een flink deel om dezelfde mensen die ook in de WEF-conferenties bijeenkomen.
Noreena Hertz
Foto’s: Noreena Hertz geeft in haar boek van ruim 20 jaar geleden al een mooie samenvatting van de zelfverrijking middels monopolievorming door grote multinationals: ”De stille overname: De globalisering en het einde van de democratie”, “The Silent Takeover – Global Capitalism and the Death of Democracy”, 2001.
#politiekeconomischewetenschappers #onderzoeksjournalistiek #MarxenEngels #alternatievekringen #wellnesssector #complotten #monopolievorming #WorldEconomicForum #industrieelmilitaircomplex #impactinvestment #windowdressing #goedesigaar #lichamelijkcontact #schrikreactie #zondebok
