Slaven onder de Europese heerschappij leefden met gevoelens van angst en vertwijfeling waar slaven in Afrika niet bekend mee waren.
Columnist Babah Tarawally van het dagblad Trouw ziet terecht de trans-Atlantische slavenhandel als een Europees project, opgezet om eigen rijkdom te voeden en schrijft: “het waren de Europeanen die kochten, ontmenselijkten en een systeem creëerden dan onze ziel als handelswaar zag“ (24/9).
Maar ondanks instemming met Tarawally en de mensen waar hij voor opkomt, kunnen we niet om een ongemakkelijke waarheid heen die hij niet noemt: de slavernij in Afrika zelf. Dat blanke supremacisten deze waarheid als uitvlucht misbruiken, mag ons niet van de ware toedracht afhouden. Bovendien geeft die waarheidsvinding de gelegenheid te begrijpen en voelen waardoor de trans-Atlantische slavernij fundamenteel erger was dan slavernij in Afrika.
Zorgvuldig antropologisch onderzoek wijst uit dat er grootschalige slavernij door West-Afrikaanse machtsfamilies bestond. In Ghana, waar Nederlanders hun forten op de kust hadden, waren Ashanti-heersers de belangrijkste slavenhandelaren. Ze hadden sterk ontwikkelde legers die opereerden als effectieve gevechtsmachines. Daarmee veroverden zijn minder georganiseerde stammen in hun omgeving, maakten velen tot slaaf en verschaften zich toegang tot de Atlantische Oceaan en Nederlandse kusthandel.
De Ashanti waren geen uitzondering. Door heel Afrika kwam slavernij voor. Maar de slaven of slavenfamilies maakten gewoonlijk deel uit van het huishouden van de meester, en namen deel aan het werk van de leden van het huishouden. Met andere woorden, ze waren geïntegreerd in de lokale samenleving.
Soms kwamen de slaven binnen Afrika ver van huis terecht, wat een pijnlijke cultuurschok met zich meebracht. Hier ligt wel enige overeenkomst met de Europese slavernij. Stammen hebben hun afzonderlijke culturen, met eigen rituelen en talen. Afrika herbergt zes grote taalfamilies met bij elkaar 1500-2000 talen. Het verplaatst worden naar een andere taalfamilie, met vreemde rituelen, grammatica en uitspraak, was ontwortelend. Overigens zijn gevangenschap en dwangarbeid bijna universele verschijnselen.
Maar waarom was de Europese slavernij in Amerika extra erg? De slaven werden op hun onbekende, vaak gruwelijke manieren over zee vervoerd. Ze kwamen te leven onder vreemde ecologische omstandigheden. Het gedrag en de taal van de eigenaren waren onbegrijpelijk, terwijl zij voor hun overleven de gedachten en gevoelens van de blanken moesten kennen. En het was hen niet toegestaan sociaal verweven te raken met de heersende klasse, zoals in Afrika gebeurde.
Weliswaar was behoud van hun eigen cultuur een bron van emotioneel houvast maar ook gevaarlijk als daarmee het zicht op de eigenaren cultuur vertroebelde. Dit leven in tweespalt voegde gevoelens van angst en vertwijfeling toe aan het leed waar slaven in Afrika mee bekend waren.
Zie bijvoorbeeld: https://en.wikipedia.org/wiki/Slavery_in_Africa
Comentarios