Op zoek naar betrouwbare informatie

In deze tijd waarin je reeksen beweringen tegenkomt die alle kanten opvliegen, is het vaak de vraag wat je wel of niet kunt vertrouwen.

Het kortste antwoord is: wetenschappelijke publicaties die “peer-reviewed” zijn.

Een “peer-reviewed” artikel is door de redactie van een wetenschappelijk tijdschrift voor goedkeuring door een paar gerenomeerde collega’s gestuurd. Zij kijken vooral naar hoe het onderzoek is uitgevoerd en of de beschrijving van het onderzoek precies genoeg is om door wetenschappelijke collega’s herhaald te kunnen worden.

Als een tijdschrift iets publiceert zonder “peer-reviewing” en op een goed moment door de mand valt, verliest het zijn geloofwaardigheid.

Het is niet gezegd dat iedere buitenstaander de beschrijving van het onderzoek moet kunnen volgen. Maar de onderzoeker en het tijdschrift moeten het aandurven om zich zo kwetsbaar voor collega’s op te stellen dat ze het onderzoek door anderen herhaalbaar maken. Daarmee kunnen fouten opgespoord worden en kan de kennis steeds verbeterd worden.

Dus ook al komt een bewering van Bill Gates, een huisarts, het RIVM, de paus, je aardige buren of de GGD, als er geen wetenschappelijke “peer-reviewed” publicaties bij worden genoemd, kan die bewering onbetrouwbaar zijn.

De talloze beweringen van anderen die op internet en in de huiskamers circuleren, kunnen ook onbetrouwbaar zijn als ze niet verwijzen naar een wetenschappelijke “peer-reviewed” publicatie.

Argwaan jegens publicaties kan terecht zijn als geen “peer-reviewing” heeft plaatsgevonden en de beschrijving van het onderzoek niet precies genoeg is.

Andere argwaan kan terecht zijn, maar is daarmee nog niet wetenschappelijk gefundeerd.

Maar als je aan je water of op je klompen aanvoelt dat iets niet klopt, wat dan? Dan ga je eerst af op wetenschappelijk onderzoek.

Als je er niets over vindt, trek dan wat je noemt “mijn intuïtie” in twijfel. Dat kun je bijvoorbeeld doen door te onderzoeken of jouw idee niet gestuurd wordt door onverwerkt trauma uit het verleden. Als je dat trauma in zijn geheel onder ogen hebt gezien, kun je beter onderscheiden wat je intuïtie vertelt.

En verder kun je de huidige situatie gebruiken te oefenen om te leven met onzekerheden.

Leven met onzekerheden doen wetenschappers trouwens ook. Zij formuleren onzekerheden in waarschijnlijkheidsmarges.