Ga naar de dichtbevolkte wijken, waar de kansarme mensen wonen die zich niet thuisvoelen in de grote middenklasse. Ze hebben weinig met massademonstraties tegen racisme, lockdown en vaccinaties. Ga praten met de mensen die zich verwaarloosd, vergeten of machteloos voelen en hun emoties pas in de publiciteit zien uitgedrukt als ze met steeds meer hebben gestemd op populistische partijen.
Of ontdek hoe moeilijk het is om zonder voldoende kennis en vaardigheden te doorzien wat de gevaren en kansen van de uidijende modialisering zijn. Dan begrijp je de woede waarmee velen hun verontrusting wegstoppen.
Woon een paar maanden in een wijk met oude en nieuwe Nederlanders en ontdek de onderlinge cultuurverschillen, verankerd in het onbewuste en daardoor zo moeilijk te wijzigen. De narigheden waren bij de gezinshereniging in 1980 al voorspelbaar, maar de verantwoordelijken gingen er aan voorbij.
De linkse politici hoopten op gezamelijke strijd van de arbeidersklasse. Politici van de middenpartijen toonden een gebrek aan interesse. De liberalen lieten de oplossingen aan de mensen zelf. De beleidsambtenaren gingen uit gemakzucht aan het probleem voorbij.
Of maak contact met de mensen die zich economisch uitgebuit weten. Zeker, de naoorlogse welvaart heeft het grootste deel van de mensheid bereikt, maar de een profiteert er meer van dan de ander. Dat is een groot verschil. Wereldwijd verheugen de miljardairs zich in hun alsmaar groeiende fortuinen.
Maar met de groeiende welvaart voor bijna iedereen, vergat links de verborgen tegenstelling tussen rijk en arm aan de kaak te stellen en gezamenlijke strijd tegen rijken te organiseren. Dat verzuim sloeg zowel nationaal als internationaal om zich heen. Welke werknemers uit verschillende landen zijn er goed verenigd? Welke consumenten uit verschillende landen maken samen een vuist?
De populisten zijn in het gat gedoken. In hun rethoriek tonen zijn begrip voor hen die zich vergeten, machteloos, verdwaald of uitgebuit voelen. Ze poetsen de mythe op van een vredig verleden of mooie tradities. En de miljardairs roepen maar al graag: “Ja, ja, lang leve de nostalgie. Geef die populisten geld. Het zal maar een schijntje van onze fortuinen zijn.”
De miljardairs zijn niet alleen zielsblij met deze afleidingsmaneouvres, maar ook met de populistische strijd tegen wetenschappers, studenten en hoger opgeleiden. Die onderlegde elite moet te veel uitleg gaan geven van verborgen uitbuiting en het zaaien van verdeeldheid onder de kansarmen. De kansarmen moeten zich verwaarloosd, vergeten, machteloos en verontrust blijven voelen.
Zij moeten vooral de wetenschap wantrouwen. Niet dat zij zelf moeten gaan uitzoeken wat de bijwerkingen van vaccins zijn, of hoe de economische wereldorde in elkaar steekt. Nee, zij moeten juist irrationeel zijn. “Laat hun angsten en onlustgevoelens maar gevoed blijven door de populisten. Wat mooi dat de trend van onderlinge verdeeldheid nu ook de onderlegde middenklasse heeft bereikt. Wakker dat ook maar verder aan met geld. Het zal maar een schijntje van onze fortuinen zijn.”
En zolang de angst, de onlust en de verdeeldheid de gemoederen en het nieuws beheersen, zien de miljardairs vergenoegd hun vermogens groeien.
