Door de eeuwen heen heeft tweestrijd voor houvast gezorgd. Vooral in tijden van onzekerheid zijn onderlinge conflicten een uitkomst. Maar het zijn schijnoplossingen. Zij houden ons van de ware inspanning die we te leveren hebben.
In het veerhuis van mijn dorp Bennebroek, waar je wachtte op de pont naar Vogelenzang, stond op een wand gegrift:
Dominee den Appel is een oproermaker
Hij moet op z’n donderement hebben
Hem tot de ribbens kraken
Republiek of koning
De dominee was republikeins, zoals zijn meeste dorpsgenoten. Maar er waren ook een paar koningsgezinden die hun woede over een autoriteit koelden op een wand van het veerhuis. Het waren tijden van maatschappelijke onzekerheid in osn land, met twijfel over waar het heen moest en wat er van bovenaf beslist werd.
Dat was 250 jaar geleden. Er is sindsdien veel veranderd. Er is ook veelgebleven. De hevige richtingenstrijd tussen republikeinen en koningsgezindenkrijgt telkens andere gedaanten. We hadden voordien de Hoekse en Kabeljauwse Twisten. Er hadden de Katholieken tegen de Protestanten. We hadden de adel tegen de burgers.
Er waren de Batavieren tegen de Romeinen. Italië had in de late middeleeuwen zijn twisten tussen Welfen en Ghibellijnen. Onder woestijnvolken heerst het eeuwigdurende socialemechanisme van wraak en weerwraak.
Postmoderne onzekerheid
Na de oorlog verdeelden de communisten en kapitalisten de wereld. In recentere decennia met opkomende onzekerheid van de postmoderniteit, bestrijden Soennieten en Sjiieten In West-Azië elkaar opleven en dood. In India is gewelddadige strijd van Hindoes tegen Moslims opgelaaid. In de VS escaleert het conflict tussen Trumpianen en Democraten.
In Nederland zoeken we houvast in heftige strijd om het zwart van Piet, Feyenoord of Ajax, meer of minder migranten, klimaatverandering zal dan niet door toedoen van de mens, en straatgevechten tussen demonstranten en politie. We hebben zelfs een herhaling van koningsgezinde donderementswoede in de furieuze demonstraties voor huizen van politici.
Nieuwe twisten
En nu? Nog steeds in tijden van postmoderne onzekerheid, grijpen we de komst van nieuwe virussen aan om elkaar hevig te bestrijden. Die strijd geeft zekerheid, althans een gevoel van zekerheid. Echte zekerheid hebben we niet, tenzij we het in ons zelf gaan zoeken.
Met de groei van onze kennis beseffen we veel te weinig te weten om betrouwbare voorspellingen te kunnen doen. Dat besef is ook een onderdeel van de postmoderniteit, de beweging die bezig is afscheid te nemen van demoderniteit met zijn geloof in zekerheden, voor-eens-en-altijd oplossingen enmaakbaarheidsillusies.
De roep om visionair beleid, zoals Nederlanders van hun premier vragen, is een hopeloos achterhoedegevecht. Ja, de onzekerheden van de postmoderne wereld zijn voor velen te zwaar om mee om te gaan. Maar visies, zoals de ideologiëen van de moderniteit, zijn uit de tijd. Ze verdampt in de groeiende welvaart en politieke ontnuchtering bij het spraakmakende bevolkingsdeel in onze wereld.
Als resultaat verliezen velen van ons zich in emotionele twisten over de gezondheidszorg. Intussen lachen de virussen in hun vuistje.
Het ware oproer
Het oproer dat we behoeven richt zich niet in de eerste plaats tegen de politie, ministers, bedrijven, wetenschappers, reguliere media, of de families Rothschild, Rockefeller en Gates. Het ware oproer gaat over onze persoonlijke groei. Daarin bouwen we de innerlijke zekerheid die ons in staat stelt gezond en evenwichtig met de realiteit om te gaan.
