Once again I got involved in e-mail discussions about the unregulated frightening traffic in my Amsterdam neigborhood Kattenlaan.
The responsible civil servants remain lethargic and now even embrace the upcoming trend of so-called 'shared space' which is quite convenient if you dislike any effort to relieve citizens.
Below is my piece on shared space that I have circulated. The translation of the title is ‘Shared Space: Enemy of Kattenlaan’. Dutch elaborations are in the last two parts.
It is a serious warning for foolish policy.
At a shared space traffic streams mix without regulation. The related expectation is that safety grows because people will pay more attention. But nowhere it is proven that chaos in the traffic creates safety. It is a fallacy.
Shared space needs planners who do not joining a trend out of compliance or laziness, but have spatial-dynamic understanding, knowledge of human behaviors, realistic precision, ability to deal with complexity and self-reflextion.
Qualified planners know very well that it brings no improvement to remove separate bike-lanes, edges in the pavement and lines at the pavement. Nor does it makes sense to have cars from opposite sites mix freely. By far most of the existing regulations are applied for good reasons and demand our respect.
Shared space belongs to the wider trend of deregulation. As such it is part of growing postmodernity, to be clearly distinguished from artistic and filosophical postmodernism.
Other postmodern trends are mergers, alienated buying and selling of companies just for the money, privatisation, liberalisation, flexibilisation of labor, fragmentation, over-exposure to information and faster rates of change. Stable social structures become disposable toys in the hands of the powerful.
We can notice how these postmodern trends suit power-hungry top managers, opportunistic politicians, lethargic civil cervants and profit seeking employers. On the other hand, many in the world see their purchasing power decline and have a growing sense of insecurity, confusion and fear.
Deregulation in the traffic runs the risk to be a trend that, as unavoidable as disastrous, fits in the general pattern of postmodernity.
Laweiplein-Kattenlaan
In 2003 is in het Friese Drachten een kruispunt gedereguleerd. En, ja, verdraaid: minder ongelukken. Maar het regende klachten over de onoverzichtelijkheid en die klachten gingen ook na een paar jaar niet over. Daarom heeft de gemeente er later een rotonde aangelegd, een regulering van heb-ik-jou-daar.
Als je niettemin gelooft in shared space en het zelfs beschouwt als goed voor de Kattenlaan, kijk dan eerst even goed naar dit filmpje en vergelijk het Laweiplein met de Kattenlaan. https://www.youtube.com/watch?v=iUAhEQnaE-4
Verschillen Laweiplein-Kattenlaan punt voor punt:
• Op het Laweiplein zijn er weldegelijk aparte banen voor auto’s, fietsers en voetgangers. Kijk eens naar alle belijningen, haaietanden, stoepranden, een ronde rand in het midden en verschillende kleuren asfalt. Dat ontbreekt allemaal in de Kattenlaan maar zou prima aangebracht kunnen worden.
• Op het Laweiplein gaat het om een kruispunt. De Kattenlaan is niet een kruispunt. Het is een weg, kort als ie mag zijn, met doorgaand verkeer. Op een kruispunt weten mensen dat ze moeten vertragen en heel goed moeten opletten. In de Kattenlaan heb je voetgangers die minder opletten, of zelfs niet willen opletten en kinderen die in principe overal mogen spelen. Daar moeten fietsers doorheen laveren. Daarmee heb je op de Kattenlaan in Amsterdam heel andere verkeerssituaties en verkeersgedragingen dan op het Laweiplein in Drachten.
• Er is op het Laweiplein van alle kanten goed zicht voor de verkeersdeelnemers. Dat goede zicht ontbreekt in Kattenlaan door blinde hoeken bij de Overtoom, het dwarslaantje en de smalle doorgang naar het park waar de meesten doorheen gaan.
• Er is voor de verkeersdeelnemers op het Laweiplein veel ruimte beschikbaar. In de Kattenlaan heb je voetgangers en fietsers die elkaar in twee richtingen op centimeters van elkaar passeren. Je hoeft als voetganger maar per ongeluk een stap opzij te doen en een achteropkomende fietser rijdt tegen je aan, tot schrik overigens van beiden.
• In de Kattenlaan heb je dat voetgangers en fietsers in een smalle ruimte elkaar in twee richtingen tegenkomen. Dat is niet zo op het Laweiplein.
• Op het Laweiplein zie ik nauwelijks ouders die niet weten wat ze kindertjes aan verkeersgedrag moeten leren of bejaarden die hun orientatie kwijt zijn. In de Kattenlaan zie ik daar juist narigheid door ontstaan.
• De shared space op het Laweiplein betekent niet dat iedereen maar doet wat ie wil. Bedenk bijvoorbeeld hoeveel doen en laten van de mensen gebaseerd is op bekend verkeeersgedrag. Het is door de ongewone situatie in de Kattenlaan dat fietsers en voetgangers per situatie niet weten wat ze moeten doen.
• Het Laweiplein heet ongereguleerd te zijn maar in vergelijking met de huidige Kattenlaan bulkt van de reguleringen, en zelfs in Drachten zijn de kachten over de onoverzichtelijkheid.
Centraal Station-Kattenlaan
Dan het verkeer achter het Centraal Station. Zie foto’s. Daar ontbreken de auto’s dus de vergelijking met de Kattenlaan is wat zuiverder.
Ik begrijp dat onderzoek daar heeft uitgewezen dat fietsers zich verantwoordelijker gedragen wanneer de verkeersstromen tussen voetganger en fietser niet helder gedefineerd zijn. Je zou dan verwachten dat een onderzoek naar fietsersgedrag tijdens een paar decennia shared space in de Kattenlaan wel heel veel verantwoordelijkheidsgevoel bij fietsers zal vaststellen, hetgeen de problemen grotendeels opgelost zou moeten hebben. Maar is dat zo? Welnee. Dat weet toch iedereen die in de Kattenlaan woont of komt. De onderzoekers en planners zijn van harte in de Kattenlaan uitgenodigd.
Voor de zorgvuldigheid een vergelijking CS-Kattenlaan. Er is overeenkomst en verschil met de vergelijking Laweiplein-Kattenlaan:
• Gemeentelijk deskundige Aluvihare stelde vast ‘dat gewenning de grote vijand is van shared space. Hij stelt naar aanleiding van de twee incidenten dat de gemeente het gebied achter CS zeer serieus moet volgen. "Na een tijdje kan er een mentale luiheid ontstaan, bijvoorbeeld bij scooterrijders die maand in, maand uit elke dag over het gebied rijden." ‘ https://www.parool.nl/amsterdam/is-de-shared-space-bij-cs-nog-veilig~a4488569/
Die gewenning kennen we van fietsers door de Kattenlaan. Het zijn vaak dezelfde mensen die van en naar hun werk of school door de Kattenlaan komen. Maar of zij het grote probleem zijn, zou ik niet weten. Ze blijven aan de oostelijke kant van het laantje en het is in de spitsuren. Het is voorspelbaar in tijd en ruimte. Je weet je als voetganger waar je aan toe bent. Veel chaotischer is het in de tussenliggende uren en in weekends. Daar is verstandige regulering voor nodig.
• Achter CS zijn er, in de aanloop naar twee stukjes zonder belijning, aparte banen voor fietsers en voetgangers, inclusief met verschillende kleuren asfalt, stoepranden en belijningen, waardoor ook op de onbelijnde stukjes er veel voorspelbaar gedrag is. Dat ontbreekt in de Kattenlaan. Daar mag iedereen doen wat ie wil.
• Achter CS gaat het om kruispuntjes. De Kattenlaan is niet een kruispunt. Het is een weg, kort als ie mag zijn, met doorgaand verkeer. Op een kruispunt weten mensen dat ze moeten vertragen en heel goed moeten opletten. In de Kattenlaan heb je voetgangers die minder opletten, of zelfs niet willen opletten en kinderen die in principe overal mogen spelen. Daar moeten fietsers doorheen laveren. Het geeft heel andere situaties en gedragingen dan achter CS.
• Er is achter CS van alle kanten goed zicht voor de verkeersdeelnemers. Dat goede zicht ontbreekt in Kattenlaan door blinde hoeken bij de Overtoom, het dwarslaantje en de smalle doorgang naar het park waar de meesten doorheen gaan.
• Er is achter CS veel ruimte beschikbaar. In de Kattenlaan passeren voetgangers en fietsers elkaar op ongewone manieren en soms op een paar centimeters van elkaar. Je hoeft als voetganger maar per ongeluk een stap opzij te doen en een achteropkomende fietser rijdt tegen je aan, tot schrik overigens van beide.
• Achter CS zie ik nauwelijks ouders die niet weten wat ze kindertjes moeten leren of een bejaard echtpaar die de doodschrik krijgen omdat een jonge fietser vlak achter hen omscheert. In de Kattenlaan zie ik die narigheid wel.
• De shared space achter CS betekent niet dat iedereen maar doet wat ie wil. Bedenk bijvoorbeeld hoeveel doen en laten van de verkeersdeelnemers gebaseerd is op al bekende gedragsregels. Het is door de ongewone situatie in de Kattenlaan dat fietsers en voetgangers per situatie niet weten wat ze moeten doen.
• Wat achter CS moet wennen, is hoe bromfietsers soms diagonaal over het plein naar de Kiss-and-ridestrook rijden, om daar dwars over de stoeprand en de gemarkeerde taxistandplaats heen de rijweg op te gaan. Maar achter het station mogen ze op het fietspad rijden, en aan de westkant van het plein moeten ze de rijweg op. Dat doen ze ook, over de stoeprand heen en zonder mankeren. In de Kattenlaan zijn helemaal geen stoepranden. En dat staat ook niet genoemd in mijn voorstel van augustus jl.
Op grond van nuchter verstand en de vergelijkingen Laweiplein-Kattenlaan en CS-Kattenlaan is de conclusie over shared space in de Kattenlaan: Niet doen!
Don’t even think about it.